zaterdag 16 juni 2007

Zelfdoding



Zelfdoding blijft een gecompliceerd discussie onderwerp.Vanuit de spirituele filosofie bestaat er nog geen uitgekristalliseerd denkraam,waarbinnen dit item voldoende wordt belicht.Er bestaan wel vele opvattingen,gebaseerd op dualiteiten zoals goed of slecht,ziek of gezond en laf of dapper.Zelfdoding is wel de meest persoonlijke daad,die een mens in leven kan stellen.Het negatieve karakter van zelfdoding wordt versterkt door religie,de leefgemeenschap die kijkt naar het achterblijven van de naast staande,de relatie met de depressiviteit en de mening dat een mens niet zijn eigen leven mag beëindigen als daar geen geaccepteerde reden tegenover staat.Ook het niet invoelbare karakter van de daad roept meestal een afkeurende tegen reactie op. Je eigen leven moedwillig beëindigen zou het karma ondermijnen,maar zou het niet zo kunnen zijn dat deze zelfdestructie juist met het karma is verbonden?Waarom werden zelfmoordenaars,als moordenaars gezien niet als vrijheidsstrijders of helden?Binnen de extremistische islamitische groeperingen wordt zelfdoding voor het geloof,gezien als een daad van opperste verheerlijking.De betrekkelijkheid van deze meningen brengt ons in verwarring en geeft ons het gevoel van onbehagen.Misschien kan een verdere analyse van zelfdoding,spiritueel gezien,nader worden uitgewerkt,om een beter inzicht te verkrijgen omtrent het eigenlijke gebeuren.Het leven op aarde is een spel van "struggle for live",geven en nemen,liefhebben en afwijzen.Ook is er het bewustzijn,die het mysterie van het leven zelf moet trachten op te lossen.Als we ons eerst richten op de twee cesuren van geboorte en sterven,dan zouden we allerlei energetische gebeurtenissen,die de mens in z'n leven tegenkomt,in dit levens kader kunnen plaatsen.Alleen zo zit het niet in elkaar.Onze levensloop is gebaseerd op een energie veld met multidimensionale eigenschappen,waarin geen einde of begin bestaat.In ons drie dimensionale denken bestaat er een begin en een einde als tijd relatie met ons menselijke leven.Als we filosoferen over zelfdoding,moeten we die tijd relatie loslaten en proberen te begrijpen welke mogelijkheden zich allen tegelijker tijd kunnen afspelen.Het multidimensionale karakter van het denken kent geen plaats meer voor dualiteit,dus geen discussies meer omtrent goed of slecht.Wel een onzekerheid over de mate van verbondenheid tussen alles wat is,alles wat was en alles wat zou kunnen zijn als alles toch anders was.Dit is de onzekerheid omtrent het bestaan in het algemeen,de vraag of de mensheid echt bestaat,zoals wij aannemen,of dat er slechts een illusoire projectie bestaat vanuit ons denken.Dit is geen irreële gedachte,als we ons beseffen dat ons stoffelijk lichaam ongeveer 14x per seconde volledig energetisch wordt herbouwd.Ook de onzekerheid van de materie in het algemeen,brengt ons als energie pakketjes dichterbij de gedachten alleen,dan bij gematerialiseerde wezens.Waarom deze zijsprong als we de zelfdoding analyseren? Omdat er bij zelfdoding een versneld proces van dematerialisatie plaats vindt.Een vorm van desintegratie die door de menselijke geest zelf wordt geïnitieerd.Het waarom is niet belangrijk,omdat we ons bevinden buiten het denken in dualiteit.De daad is een ontbinding van het onzekerheids principe,wat zich tussen lichaam en energie afspeelt.De verbittering past bij het levensspel,waarbij zeldoding een overtreding is van de vele spelregels.De spelregels die gemaakt zijn op basis van angst,verdeeldheid en moetwillige overheersing.Ook als wij de oorzaak zien als een uiting van depressiviteit,blijven we denken in dezelfde dualiteit,die het echte begrijpen verhinderen.De meest primaire daad welke een mens op het hoogste niveau kan verrichten,is de stekker eruit halen en de desintegratie van het lichaam versnellen.Dit verdient respect en geen hoon.Shakespeares Hamlet bevat een beroemde monoloog over zelfmoord,die begint met de woorden:
To be or not to be,that's the question.Schopenhauer schreef in:Die welt als Wille und Vorstellung,een commentaar op deze monoloog,waarin hij betoogt dat de keuze tussen "zijn en niet zijn" een gemakkelijke is,maar dat zelfdoding niet de garantie op totaal niet-zijn biedt.(uit :Wikipedia zelfmoord in de kunst).Het niet zijn is spiritueel gezien ondenkbaar en die wetenschap zal de vrijheid van handelen moeten beïnvloeden en niet de dualistische manier van denken.Zelfdoding zal blijven bestaan als een wezenlijk onderdeel van het leven.Het zal verdriet genereren en onbegrip blijven veroorzaken. De zelfdoder mag niet worden gezien als een spelbreker,doch ook niet de illusie koesteren dat problemen hiermee worden opgelost.Het valt misschien veel zwaarder om situaties op te lossen buiten ons aardse bestaan om.Misschien zal de zelfdoder terug willen naar de aardse situatie en betreurt hij of zij z'n daad.Deze mogelijkheid moet ons aansporen om potentiële zelfdoders te onderscheiden en te weerhouden om hun plan uit te voeren.Die medemensen welke in een uitzichtloos lijden persisteren en die wij niet zinvol kunnen helpen om een menswaardiger bestaan te verkrijgen,die zullen wij moeten helpen en terzijde staan,om hun daad in onze daad te transformeren.Alleen dan kan een afscheid in verbondenheid plaatsvinden en kan het niet-zijn worden vertaald in een toestand van zijn buiten ons gezichtsveld.
Het begrip zelfdoding zal plaats moeten maken voor een woord als bewuste levensbeëindiging of als zelf terminatie.Het leven blijft even,als de dood niet meer wacht.Achterblijvers worden tijgers in de duistere nacht.Het weten en toch niet kunnen vergeten,wat het leven ons bracht.Het niet kunnen weten wat we vergeten als de tijd ons verwacht.

J.J.v.Verre.
------------

Reacties:

Beste Jan Jaap, Dec.2011.

Zoekend naar 'zelfdoding' en 'zelfmoord' in combinatie met 'spiritualiteit', vond ik jouw blogpost.

Op zich een interessant verhaal, maar ik heb wel het gevoel dat je twintig liter in een theekopje probeert te proppen en dat gaat natuurlijk van geen kanten.

Ook vraag ik mij af wat mensen, die daadwerkelijk suïcidaal zijn er aan hebben. Weliswaar ben ik het er volkomen mee eens dat je pas écht weloverwogen tot zelfdoding kunt besluiten, als je ook het bredere perspectief van het leven daarbij in ogenschouw hebt genomen, maar die overwegingen moet iemand dan wel al achter de rug hebben, vóórdat de geestelijke of lichamelijke nood zo hoog wordt dat het uiteindelijke besluit 'moet' worden genomen.

Doodsverlangen kan, ironisch genoeg, wel tot een zoektocht leiden, die dat bredere perspectief oplevert. Maar die weg is vaak zo ingewikkeld en met zoveel vaagheden bezaaid - jouw post bewijst dat ook weer - dat menigeen er wel aan ruikt, maar er niet mee verder gaat.

Ik ken legio van dat soort mensen, ook mensen, die zeiden in spiritualiteit geïnteresseerd te zijn. Kwam het bijvoorbeeld tot een onverwachte uittredingservaring - het schijnt dat wel 60% van de mensen zo'n ervaring minimaal één keer in zijn leven heeft (gehad) - of andere concréte spirituele ervaring, dan deinsde men vervolgens tóch terug en ging niet op zoek naar wat de waarde of betekenis van die ervaring zou kunnen zijn.

Grijpen naar medicijnen - terugkomend op suïcidaliteit - is dan de makkelijkste weg. Niet alleen om tot zelfdoding over te gaan, maar ook voor de 'behandeling' van de psychische klachten, die meestal aan suïcidaliteit ten grondslag liggen. Althans die behandeling is ogenschijnlijk de makkelijkste weg, want de weg der medicijnen leidt eerder tot meer verduistering van het bewustzijn, dan tot verheldering ervan, is mijn mening.

Ik wil op twee dingen uit je post wat dieper in gaan:

C: "als we ons beseffen dat ons stoffelijk lichaam ongeveer 14x per seconde volledig energetisch wordt herbouwd."

Het zou kunnen zijn, dat we dus een projectie zijn, vergelijkbaar met film, en dat dit zijn van ons, waarvan wij (over het algemeen) denken dát we dat zijn, niet ons wezenlijke zelf is; een theorie, die in vele spirituele leringen is terug te vinden.

Maar meer dan een interessant weetje is dit 14 x per seconde gevalletje niet. Althans niet voor iemand, die niet begrijpt hoe verstrekkend dit kan zijn en dat je dus ook 14 x per seconde de kans hebt om je lichaam te vernieuwen, ook al kan dat niet in één klap. (Sommigen denken van wel, overigens.)

En als je dan weet dat je psychische gesteldheid makkelijker is te veranderen dan je lichaam, dan opent dit weetje pas wérkelijk perspectief. En het zijn dát soort perspectieven, waar een suïcidaal iemand wat aan heeft of op zijn minst wat aan kán hebben. (Ter uitleg: Je kunt met mentale technieken - visualisaties, hypnose ed - dit soort helings- of vernieuwingsprocessen beïnvloeden.)

C: "Het niet-zijn is spiritueel gezien ondenkbaar" (Verbindingstreepje door mij aangebracht.)

Dat is nog maar zeer de vraag. Voor hetzelfde geld kan je stellen dat het niet-zijn net als het niet-doen (Taoïsme) het hoogste goed is in spiritueel opzicht. Althans als gedoeld wordt op het vrij zijn van het ego. (Wat iets anders is dan dat je ego 'slecht' is of dat je het zou moeten 'vernietigen' of watvoor dingen je dan ook op dit gebied kunt lezen.) Ook in het Buddhisme, als ik mij niet vergis, is de leegte, het niets, het hoogste goed, in die zin dat daar alles uit voortkomt.

Vriendelijke groet, Janus.

Beste Jan Jaap (vervolg),

Je zou een zelfmoordenaar wel als vrijheidstrijder kunnen zien, in die zin dat hij/zij voor het hervinden van zijn eigen vrijheid kiest, maar die dan na de dood denkt te vinden. Maar er zijn betere wegen - zie mijn anorexia verhaal in RE op Richard - maar je moet wel de kracht hebben of vinden om die wegen te bewandelen. Overigens is zeer twijfelachtig of je die vrijheid of rust - die men vaak denkt te vinden na de dood - daadwerkelijk zult vinden. Vele berichten en esoterische leringen wijzen op het tegendeel. Je karma blijft toch bij je of je nu wilt of niet en ongeacht de staat/wereld, waarin je je bevindt.

Overigens - losstaand van jouw betoog - heb ik bezwaar tegen de veel gebruikte term 'zelfmoord', want dat duidt erop dat het iets strafbaars is of zou moeten zijn en daar ben ik het niet mee eens. De term 'zelfeuthanasie', tegenwoordig ook veel gehoord, vind ik alleen van toepassing in situaties, waarin ook de gewone euthanasie toegepast zou (moeten) worden, alleen dan door het individu zelf uitgevoerd.

Wat karma betreft zie ik zelfdoding als karmaneutraal. Maar dan wel de daad op zich bezien. Alleen wanneer iemand er iets mee probeert te bereiken, kan het van invloed zijn op z'n karma. Ik geef twee voorbeelden.

Ik heb eens van een geval gelezen, waarin iemand er heel erg zeker van was dat het beter was voor zijn gezin, als hij zou sterven. (Hij had aanzienlijke schulden, die op zijn gezin drukten, zolang hij in leven was.) Even daargelaten of zelfdoding dan de juiste keuze was – hij heeft het inderdaad gedaan - kan gesteld worden dat die zelfdoding dan goed is voor zijn karma, want het doel was goed.

Ook zijn er mensen, die uit verbittering tot zelfdoding over gaan om een soort wraak te nemen op de naasten, ouders of een ex-geliefde bijvoorbeeld. Geloof het of niet, maar dit komt ook voor, zeker in de planfase en zeker wordt er ook in die zin mee gedreigd. Dat lijkt mij dan niet zo best voor zo'n persoon's karma, zowel het dreigen als het doen met dat motief. Maar als die wraak plaats vindt, bijvoorbeeld in het kader van een voorgeschiedenis van sexueel misbruik, dan vraag ik me weer af naar welke kant de karmabalans zal uitslaan.

In ieder geval zal iedereen het mededogen van God ervaren. Dit is geen kerkelijk praatje tussendoor, maar meer een metaforische stelling en zelfs dat niet, het is een praktische, want ik ben overtuigd van de eeuwigheid van het leven, ook in eerste instantie individueel en dus kan je later alsnog andere keuzes maken en zo fouten herstellen. Anders zou 'bad' karma nooit gecompenseerd kunnen worden.

Indien dergelijke 'positieve' of 'negatieve' motieven géén rol spelen bij de zelfdoding van iemand, kun je je afvragen of de emotionele gevolgen voor de nábestaanden in karmisch opzicht negatief uitpakken voor de 'dader'. Dat hoeft naar mijn idee ook niet. Het is immers niet iets dat bewust* met die bedoeling aan die nabestaanden wordt aangedaan. Wel zijn vele mensen, die suïcidaal zijn, zich maar al te bewust van die emotionele gevolgen bij de nabestaanden, vooral voor kinderen; iets wat vaak heel zwaar weegt op het eigen geweten en heel vaak leidt tot uitstel van de daad tot het 'echt niet anders meer kan'. * Karma kan ook onbewust ontstaan, denk ik, maar bewuste handelingen wegen zwaarder, neem ik aan.

Hoe zelfmoordaanslagen binnen de Islam door extremistische Islamitische groeperingen gezien moeten worden is een deelvraag. Ik zie die daden als een oorlogsdaad en dan rijst de vraag of die oorlog gerechtvaardigd is en dus in karmisch opzicht positief zal uitpakken. Zij denken van wel, ook al komt het woord karma niet in de Islamitische vocabulaire voor, voorzover ik weet, maar dat zal iederéén wel van zijn eigen oorlog denken. Ik hoop voor hen dat ze goed gokken. Maar het is de vraag of je het als hemels moet zien om met 70 maagden – de veelgehoorde beloning – opgescheept te zitten in een situatie, waarin je geen lichaam meer hebt....

Je ziet, Jan Jaap, dat ik veel pragmatischer naar het probleem zelfdoding kijk dan jij in je startpost deed, want ik denk dat veel meer mensen daar wat aan hebben. Niet zozeer de vraag of je wel bestaat of niet is wat mij betreft aan de orde - hoogst interessant hoor, daar niet van - maar de vraag hoe inzicht te krijgen in je eigen functioneren en dus ook inzicht te krijgen in hoe je dus béter kan functioneren, wat uiteraard lang niet makkelijk is, is eigenlijk waar het om gaat. Vaak moeten mensen ahw weer opnieuw leren lopen, waar het levenskunst betreft.

Filosofie, waar ik zeer zeker in geïnteresseerd ben, zie ik toch vaak als de vraag of de vraag wel goed geformuleerd is en dan vervolgens de discussie over de vraag of de vraag wel goed geformuleerd is. En dan weer de discussie of die discussie dan wel of niet terzake is. Dat is hoogst interessant allemaal als brainjogging - net zoiets al schaken - maar het duurt wel erg lang, voordat er brood op de plank ligt.

Met vriendelijke groet en succes met je blog, Janus.



Beste Richard (4 Mei 2011),

Ik wil op deze uitspraak van jou reageren: "Zelfdoding is een bewijs voor een vrije wil. Als een vrije wil niet bestaat, waarom dan zelfdoding?"

Jij, Richard, bedoelt hier waarschijnlijk dat als er iets hogers is, dat onze wil bepaalt en wij niet vrij zijn in die zin, waarom dat hogere dan (kennelijk) wil, in een aantal gevallen, dat mensen zelfmoord plegen. Dat is iets waarvan we niet geneigd zijn het aan een of de hogere wil toe te kennen, vandaar dat het ónze wil wel moet zijn, die een dergelijk besluit neemt en dus is er dienovereenkomstig een vrije wil.

Ik ga hier op een wat meer pragmatische manier mee aan de haal. Met name dat laatste - "Als een vrije wil niet bestaat, waarom dan zelfdoding?" - is dan interessant.

Het gaat er voorafgaand aan zelfdoding vaak om dat iemand het gevoel heeft geen of onvoldoende vrije wil te hebben. Bijvoorbeeld - dat speelt meestal onbewust - doordat zijn of haar vrije wil aan hem of haar is ontnomen bij sexueel misbruik, wat bij slachtoffers daarvan, die dat in de jeugd hebben meegemaakt, heel sterk speelt. En als gevolg daarvan heeft men dan nog steeds het gevoel geen vrije wil te hebben.

Of die subjectieve beleving dan in filosofisch of spiritueel opzicht onjuist is, is voor de beleving van de persoon in kwestie totaal niet relevant. Op zijn hoogst 1 promille houdt zich daar dan nog mee bezig. Bovendien is de vraag of we überhaupt wel een vrije wil hebben, voor die mensen extra deprimerend. Is het antwoord 'Nee', dan kan dat catastrofaal uitpakken.

Of er sprake is van een vrije wil in absolute zin, is een vraag, die wel nooit beantwoord zal worden. Om dat antwoord te vinden zouden we vóór onze oorsprong moeten kunnen kijken (of er iets is dat onze wil al of niet voorafgaand aan onze manifestatie bepaalt) en dat is vrij lastig, want je kunt nou eenmaal niet kijken op een moment dat je nog niet bestaat. Ook buiten de wereld van je eigen manifestatie kijken is om diezelfde reden onmogelijk. Het enige dat we ooit te zien zullen krijgen zijn verschijnselen, verschillend in gadatie naar gelang afstand en meer niet. Maar dit laat ik verder terzijde.

Ook kun je je afvragen in hoeverre onze 'wil' niet bestaat uit reacties op innerlijke en uiterlijke omstandigheden, dus of er überhaupt iets is dat we echt zelfstándig willen? Maar ook dat laat ik verder terzijde. In meer praktisch opzicht hébben we een wil, laten we daarvan uitgaan, en zijn we zeker tot op zekere hoogte vrij om onze keuzes te maken. Bijvoorbeeld de keus of we wel of niet rekening met onze medemens willen houden of rücksichtslos onze eigen belangen willen nastreven, een keus, die nogal aan de orde van de dag is. Ook zou er geen sprake kunnen zijn van karma - waar wel degelijk sprake van is - ingeval er geen vrije wil zou bestaan. Hoe kun je anders verantwoordelijk zijn voor je eigen daden; 'karma' stelt je daar in zekere zin verantwoordelijk voor.

En wat naar mijn idee bij suïcidaliteit en ook bij anorexia het geval is, is dat iemand in een positie verkeert, waarbij hij of zij niet voldoende in staat is - vaak door verkrachting van die wil in de jeugd of door andere oorzaken - om zijn of haar wil te manifesteren. Of dat wérkelijke onmacht is of gevoelsmatige, is in zekere zin niet relevant. Bij iemand, die vastgebonden is, is dat overduidelijk, maar in hoeverre zijn wij niet allen in meer of mindere mate vastgebonden, aan conventies, door de belastingdienst, regels, schuldgevoelens enz enz.

Anorexia is vaak een poging om de macht over het eigen leven weer terug te krijgen (in een situatie, waarin anderen teveel invloed hebben op dat eigen leven, bijvoorbeeld in een beklemmende moeder-dochter relatie). De keus om wel of niet te eten is een keus, die men zelf in de hand heeft. Aldus herkrijgt de anorexia 'patient' weer een stukje macht over het eigen leven. Dat dit niet de beste weg is, mag duidelijk zijn en dus is de enig juiste therapie de 'patient' andere wegen te leren, waarmee die macht heroverd kan worden.

Het is in mijn ogen dan ook niet zo verwonderlijk dat het vaak hele lieve meisjes of vrouwen zijn, die aan anorexia lijden. Met lief zijn alléén bereik je vaak niet wat je wil in dit leven, daar is ook een zekere mate van agressie of op zijn minst duidelijke assertiviteit voor nodig. Het zijn die eigenschappen, die die meisjes en vrouwen zich eigen zullen moeten maken om te overleven. (Overigens is anorexia meestal niet een voorportaal van of vertraagde vorm van zelfmoord, ook al lijkt het erop, eerder het tegendeel: het herverkrijgen van macht over het eigen leven, dus in feite een manifestatie van de wil tot leven, wat niet uitsluit dat ook bij deze mensen zelfdoding kan voor komen, Coco de Meyere is daar een voorbeeld van.)

Bij zelfdoding zou iets dergelijks, een gevoel van onmacht ivm de eigen wil, een rol kunnen spelen, namelijk het niet weten hoe datgene wat men wil te bereiken. Ik denk dat veel mensen, die tot zelfdoding over gaan, dat uit onmacht doen, onmacht hoe je in dit leven te manifesteren. Diezelfde onmacht ligt ten grondslag aan depressiviteit, vandaar dat er zo'n overduidelijke link is tussen depressiviteit en zelfdoding.

Vriendelijke groet, Janus.

6 opmerkingen:

Anoniem zei

fraai stukje

Anoniem zei

Zelfdoding blijft voor mij moeilijk te accepteren.
Ik zie dat niet als ultieme
vrijheid van de mens.

H.R te Assen.

Anoniem zei

Als je een zelfmoord geval in je naaste familie of kennissenkring tegenkomt, ben je uit het veld geslagen en kan je dat niet begrijpen.Toch begrijp ik wel dat het leven niet voor iedereen even mooi is.

Hansje Folkers.

Anoniem zei

Met veel bewondering gelezen.Recent een goede vriend verloren, die zwaar depressief was.

Els Kuipers.

Anoniem zei

Zelfdoding is een bewijs voor een vrije wil. Als een vrije wil niet bestaat, waarom dan zelfdoding?

Richard Snijders, Utrecht.

J.J. v. Verre zei

Beste Richard,

Dank voor je reactie.Zelfdoding is geen bewijs voor het bestaan van een vrije wil.Maar een afgewogen beslissing om je eigen leven op aarde te termineren,is wel iets meer dan een impulsieve daad van zelfdoding.
Een discussie omtrent een vrije wil blijft moeilijk.Er bestaan goede argumenten om de echte vrijheid van een keuze te betwijfelen.Ik ben zelf van mening dat bij een overwogen beslissing van zelfdoding,een unieke mogelijkheid voor de mens een rol kan spelen.
De meest persoonlijke daad die een mens kan stellen komt dicht in de buurt van een autonome keuze.
Doch ook bij zo'n keuze blijven influistering vanuit het innerlijk onderbewuste en of het kosmische veld van verbondenheid en informatie een rol spelen.
Het rationele ik zal dan blijven denken,dat hij of zij dat zelf heeft bedacht en dat de keuze met zijn vrije wil tot stand is gekomen.Als je door blijft filosoferen omtrent de vrije wil, dan bestaat er buiten de dualiteit geen verschil meer tussen vrije wil of geen vrije wil.
Binnen de aardse duale denkbeelden blijven we zelf verantwoordelijk voor onze daden.
Zelf verantwoordelijk zijn kan alleen als we echt vrije keuzes kunnen maken.

Jan Jaap v.Verre.