Androgynie is een concept dat de eigenschappen van beide geslachten, mannelijk en vrouwelijk, in één persoon verenigt. Het komt van het Oudgrieks voor man, anèr en vrouw, guné. Er zijn verschillende manieren waarop androgynie kan worden ervaren of uitgedrukt.
-Zich androgyn voelen: Dit kan betekenen dat iemand zich niet strikt mannelijk of vrouwelijk voelt, maar een combinatie van beide of er ergens tussenin.
-Androgyn zijn uit vrije wil. Sommige mensen kiezen ervoor om zich niet te conformeren aan de traditionele tweedeling van man en vrouw. Dit kan spirituele redenen hebben of als een alternatieve levenswijze worden gezien.
-Zich androgyn uiten: Dit kan zich manifesteren in uiterlijke kenmerken, zoals kleding en gedrag, die kenmerkend zijn voor beide geslachten.
Androgynie valt onder de non-binaire paraplu en kan verschillende subgroepen omvatten, zoals femandrogyne(vrouwelijk androgyne), masandrogyne(mannelijk androgyne) en neutrandrogyne(neutraal androgyne). Het is belangrijk om te benadrukken dat androgynie niet hetzelfde is als transgender zijn of transseksualiteit, hoewel er wel enige overlap kan zijn hoe individuen zich identificeren. Androgyne mensen zijn gelijktijdig mannelijk en vrouwelijk, of ze zitten tussen mannelijk en vrouwelijk in. Er zijn androgyne mensen die zich identificeren als bigender met vrouwelijke en mannelijke gender eigenschappen. Anderen identificeren zich als een enkel gender, dat tussen mannelijk en vrouwelijk in zit. In de hedendaagse maatschappij kan androgynie soms worden gezien als een rebelse houding of reactie op het heersende modebeeld. Bekende voorbeelden van androgynie in de popcultuur zijn artiesten zoals David Bowie, Prince en Patti Smith, die bekend staan om hun androgyne uitstraling.
Wat is nu de relatie met de spirituele filosofie? Ik las recent het boek getiteld “De androgyne engel” van R.J. den Dulk, dat de verbinding tussen vrouwelijke en mannelijke kwaliteiten in mannen en vrouwen onderzoekt. Het boek benadert de polariteit tussen vrouwelijk en mannelijk op een verrassende wijze en gebruikt veertien archetypen, ondersteund met voorbeelden uit verschillende mythologieën, sprookjes en oude volksverhalen, om een beeld van de mens op te bouwen. Het doel is om mannen en vrouwen te helpen hun vrouwelijke en mannelijke kanten en kwaliteiten te herkennen, waarderen en verder te ontwikkelen en vooral ook met elkaar te integreren.
De term "androgyne engel", kan verschillende betekenissen hebben, afhankelijk van de context. In sommige spirituele en religieuze tradities worden engelen beschouwd als androgyn, dit kan voortkomen uit de overtuiging dat engelen, als spirituele wezens, boven menselijke geslachtskenmerken staan.
Wat is nu het verschil tussen androgynie en biseksualiteit? Dat ligt in de aspecten van genderidentiteit en seksuele oriëntatie. De androgynie heeft te maken met hoe iemand zich uitdrukt of identificeert op het spectrum van gender. Het is een vorm van genderexpressie waarbij kenmerken of gedragingen die traditioneel geassocieerd worden met zowel mannelijkheid als vrouwelijkheid, worden gecombineerd of aangenomen. Androgyne mensen kunnen zich gelijktijdig mannelijk als vrouwelijk voelen, of ergens er tussenin. Het gaat hier dus om genderidentiteit en genderexpressie en niet om seksuele voorkeur. Biseksualiteit daarentegen, is een seksuele oriëntatie waarbij iemand zich seksueel en/of emotioneel aangetrokken voelt tot mensen van meer dan één geslacht. Dit kan betekenen dat iemand zich aangetrokken voelt tot zowel mannen als vrouwen, maar ook tot mensen die zich identificeren buiten deze binaire categorieën. Het gaat hier om de aantrekkingskracht tot verschillende geslachten, niet om de eigen genderexpressie. Dus samengevat: androgynie gaat over de eigen genderidentiteit en -expressie, terwijl biseksualiteit gaat over de seksuele en emotionele aantrekking tot anderen.
Wijsheid, compassie, geduld en energie zijn kwaliteiten die een ieder zou moeten ontwikkelen onafhankelijk van zijn of haar geslacht. Daarom is de androgyne mens binnen het boeddhisme een soort van ideaal mens. Het boeddhisme, overgedragen uit Azië is belast door culturele vooroordelen over geslachten. Het erkent dat lichamen en bijbehorende conditioneringen slecht voorwaardelijk zijn. Het ultieme doel is deze te overstijgen en meer androgyn te worden, waarbij we de verbondenheid tussen alle levende wezens zien. Hoewel het boeddhisme geen specifieke doctrine omtrent androgynie kent, moedigt het boeddhisme wel aan om voorbij dualiteiten te kijken en universele kwaliteiten te cultiveren, ongeacht geslacht.
In de spirituele filosofie verwijst androgynie naar het idee van een persoon die zich niet wenst te conformeren aan de tweedeling tussen man en vrouw. Dit concept heeft diepe wortels, zelfs tot in de oudheid. Belangrijk hierbij is dat God zowel mannelijk als vrouwelijk wordt gezien en daarom kan de complete mens ook androgyn zijn, oftewel een combinatie van mannelijk en vrouwelijk. Tijdens de Italiaanse Renaissance ontstond in de schilder- en beeldhouwkunst een nieuw schoonheidsideaal dat werd belichaamd door een jongeling met een androgyn uiterlijk. Dit ideaal, herkenbaar aan lang krullend haar, kwam veel voor in werken van kunstenaars zoals Michelangelo en Leonardo da Vinci. Onderzoekers hebben gezocht naar de redenen achter dit type van weergave en speculeerden dat de seksuele geaardheid van deze kunstenaars weleens een belangrijke rol zou kunnen spelen.
In het moderne denken is androgynie een fascinerend concept dat verder gaat dan traditionele genderrollen.
- Psychologie en Genderidentiteit: De laatste decennia hebben geleid tot nieuwe theorieën over vrouwelijk en mannelijkheid. Psychologen hebben gangbare opvattingen over gender ter discussie gesteld, wat ook invloed heeft op de hulpverlening. Opvattingen van hulpverleners over mannelijkheid en vrouwelijkheid zijn immers van invloed op hoe ze hun cliënten benaderen.
-Androgynie als flexibiliteit: Ooit beschouwd als een adaptieve vorm van flexibiliteit, wordt androgyn nu gezien als een manier om gendergrenzen te overstijgen. Het gaat niet alleen om mannelijk of vrouwelijk zijn, maar om een gevoel van tussen beide seksen te staan. Dit concept bevordert psychologische aanpassing en veerkracht. Kortom, androgynie in het moderne denken gaat om het omarmen van diversiteit en het loslaten van rigide genderstereotypen.
Wij zijn als mensen geboren als man of vrouw en komt volledige tweeslachtigheid niet voor, zodat hier intersekse een betere benaming is dan hermafrodiet. Dit woord hermafrodiet komt vooral nog in oude literatuur voor. In sommige gevallen die als tweeslachtig worden beschreven, gaat het om een genetische fout en functioneert slecht één of geen van de geslachtsorganen. In het dieren- en plantenrijk komt hermafroditisme wel voor.
Wij mensen zijn dan wel als man of vrouw geboren, maar onze ziel kent in wezen geen onderscheid. Sommigen zien androgyn als een metafoor voor de zoektocht naar spirituele eenheid, waarbij de ziel zich verbindt met zowel mannelijke als vrouwelijke aspecten. Dit kan leiden tot individuatie en transcendentie. Kortom, androgynie in de spirituele filosofie kan symbool staan voor een diepere verbinding met de ziel en het streven naar innerlijke balans. Het is een rijk en veelzijdig concept dat door de eeuwen heen verschillende betekenissen heeft gekregen. Wij kunnen als mensen met een eenzijdig biologisch geslacht, de spirituele boodschap van onze ziel ervaren door te luisteren naar onze innerlijke stem en jezelf ontdekken buiten de traditionele denkbeelden. Ik ben, ik was en het zal terugkeren naar het oneindige leven met illusoire tegenstellingen.
J.J.v.Verre, Curaçao, dec. 2022.
Literatuur:
-Wikipedia,Androgynie
-De androgyne engel, Roel den Dulk,ISBN 9060381785.
-Seksualiteit en filosofie: de schoonheid van de androgyne jongeling in de kunst van de Italiaanse Renaissance, Stella Keuls. Opleiding kunstgeschiedenis, 2021.
-De androgyne ideaalmens in het boeddhisme. Boeddhistisch dagblad,11 okt.2022.
-Reviving Androgyny: A Modern Day Perspective on Flexibility of Gender Identity and Behavior,Uit:Sex Roles,Volume76, pages 592-603, 10 March 2016.
*Androgyne of Heinrich Khunrath, Amphitheatrum Sapientiae Aeternae.
An
androgynous person is an individual who has a high degree of both
feminine (expressive) and masculine (instrumental) traits. A feminine
individual is ranked high on feminine (expressive) traits and ranked
low on masculine (instrumental) traits.
Heinrich Khunrath (c.
1560 – 9 September 1605), or Dr. Henricus Khunrath as he was also
called, was a German physician, hermetic philosopher, and alchemist.
Frances Yates considered him to be a link between the philosophy of
John Dee and Rosicrucianism. His name, in the spelling "Henricus
Künraht" was used as a pseudonym for the 1670 publisher of the
Tractatus Theologico-Politicus of Baruch Spinoza(1632-1677).
