De naam Pythagoras roept bij velen direct beelden op van wiskundige formules en rechte hoeken. Toch was deze presocratische denker uit de zesde eeuw v. Christus méér dan een briljant wiskundige. Hij was een filosoof, mysticus, hervormer en spiritueel leraar. Zijn leer, die door zijn volgelingen werd voortgezet als de Pythagorese filosofie, laat zien dat filosofie niet enkel een intellectuele bezigheid is, maar een allesomvattende spirituele levenspraktijk.
Pythagoras zag de werkelijkheid als fundamenteel wiskundig van aard. “Alles is getal.” Deze uitspraak drukt een diepe spirituele overtuiging uit: dat het universum niet willekeurig is, maar gebouwd op een harmonieuze, kosmische orde die door de mens gekend kan worden. Elke getalsverhouding, elke wiskundige structuur weerspiegelt een hogere werkelijkheid, een goddelijke orde die door filosofische bespiegeling en oefening ontsluierd kan worden. Hierin ligt de sleutel tot zijn filosofie: de getallen zijn geen droge abstracties, maar symbolen van de kosmische harmonie, die ook in de mens zelf weerspiegelt wordt. Zo kan de mens worden gezien als een microkosmos in een kleine aardse wereld, die de grootsheid van de macrokosmos in zich draagt. Hierbij zijn micro- en macrokosmos elkaars spiegelbeelden. De macrokosmos is het grote geheel van het universum, de kosmos, de orde van sterren, planeten, natuurwetten en universele principes. De microkosmos is de mens, klein als lichaam, maar in wezen een weerspiegeling van dat grote geheel. Volgens deze gedachte zijn alle wetten, krachten en structuren die op kosmisch niveau bestaan ( zoals harmonie, orde, getalsverhoudingen, cycli) ook terug te vinden in de mens zelf, in zijn lichaam, geest, ziel of bewustzijn en zelfs in zijn spirituele ontwikkeling. Maar wat houdt dit nu concreet in? De menselijke ziel beweegt in cycli van groei, net als planeten in hun banen. De zeven chakra’s in de oosterse traditie of de zintuigen, vermogens en planetaire invloeden uit de westerse esoterie, corresponderen met de lagen of krachten van het universum. Het denken van de mens is in staat het universum te begrijpen, juist omdat het innerlijk al het patroon van het universum in zich draagt. Oftewel: Zoals boven, zo beneden ( volgens het Hermetisch principe). Pythagoras bedoelde hiermee dat de mens geen afgesneden, toevallig wezen is, maar een actief deel van de kosmische harmonie. Door zijn leven in lijn te brengen met die universele wetten, via ethiek, studie, muziek, stilte en oefening, kan hij de orde van het universum in zichzelf herstellen en uiteindelijk één worden met de goddelijke bron.
De Pythogoreeërs geloofden in de onsterfelijkheid van de ziel en haar reis door opeenvolgende levens. Deze zielsverhuizing was voor hen geen fatalistisch lot, maar een kans op morele en spirituele ontwikkeling. Elke incarnatie biedt de ziel de gelegenheid zich te zuiveren van haar aardse gehechtheid en dichter bij het goddelijke te komen. Deze zuivering (catharsis) gebeurt niet door geloof alleen, maar door levenslange oefening: ascese, meditatie, muziek, stilte, juist handelen. In dit opzicht lijkt de Pythagorese leer sterk op spirituele tradities uit India, waar yoga, karma en reïncarnatie centraal staan.
In tegenstelling tot de moderne academische benadering van de filosofie als theorie of analyse, beschouwden de Pythagorese filosofen deze filosofie als een levenskunst, een discipline die de mens helpt zijn ziel te zuiveren, harmonie te vinden en in overeenstemming te leven met het kosmische geheel. Hun filosofie was dus geen afgebakende intellectuele bezigheid, maar een spirituele oefening. Het gaat hierbij om zelfbeheersing, wijsheid zoeken en ethisch leven in dienst van de harmonie. Deze opvatting, later ook overgenomen door Plato en de Stoïcijnen, geeft filosofie een sacraal karakter: het is het pad van de ziel naar de goddelijke oorsprong.
De bekende Pythagorese ontdekking dat muzikale intervallen voortkomen uit eenvoudige getalsverhoudingen was voor hen geen puur muzikaal feit, maar een bewijs van universele harmonie. Muziek werd door hen gezien als een geneesmiddel voor de ziel: het herstellen van de innerlijke dissonantie door de buitenwereld af te stemmen op de orde van de kosmos. Dit idee van harmonie tussen lichaam, ziel, samenleving en universum is kenmerkend voor hun levensbeschouwing. Het roept op tot een holistische benadering van het leven waarin denken, voelen, handelen en zijn met elkaar verbonden zijn.
Samenvattend kunnen we zeggen dat de Pythagorese filosofie ons inspireert om verder te kijken dan cijfers en formules. Ze daagt ons uit om in de orde van het universum een spiegel van onszelf te zien en filosofie niet slechts te beschouwen als denken over het leven, maar als een oefening in het leven zelf. Een oefening in innerlijke harmonie, zuivering en groei naar het hogere goddelijke. In een tijd waarin filosofie vaak verengd wordt tot puur academisch denken, herinnert Pythagoras ons aan een vergeten waarheid. Namelijk dat ware wijsheid pas ontstaat wanneer hoofd, hart en ziel in harmonie samenwerken, wanneer filosofie niet alleen gedacht, maar geleefd wordt als een spirituele weg naar het eindeloze en eeuwige. De mystieke tocht naar de bron van alle zijn, de innerlijke pelgrimstocht naar het tijdloze, de bezielde reis naar het oneindige. Dan ontmoet de inmiddels verwarde ziel niet alleen het eeuwige licht, maar leidt de spirituele reis tevens naar de onvergankelijke waarheid.
De zanger der stilte
in het begin geen woord
maar een getal
dat zong in leegte
een trilling
geen klank, maar orde
geen vorm, maar ritme
zo ontstond de wereld
als een harp gespannen
tussen hemel en aarde
Pythagoras luisterde
niet met oren, maar met ziel
hij hoorde
de muziek van vele sterren
de adem van planeten
die geen oor ooit ving
alles is getal, sprak hij
maar bedoelde
alles leeft in verhouding
jij, ik, licht en horizon
de pijn van de misstap
de zachtheid van wijsheid
hij leerde dat de ziel
een reiziger is
een vonk gevangen
in een lichaam van vlees
zoekend naar herinnering
aan de goddelijke bron
geen einde
maar cirkels van bestaan
elke daad een snaar
elke gedachte een toon
filosofie was geen boek
geen debat
het was een stil gebed
van het handelen
manier van lopen, zwijgen
een oefening in harmonie
leef zoals de sterren zingen
niet luid, maar zuiver
niet snel, maar helder
in de hemelse frequentie
wees een getal
in het grote lied
dat nooit ophoudt
te resoneren in de kosmos
maar zich steeds herhaalt
tot het gehoord wordt
J.J.v.Verre.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten