Synchroniciteit is een concept dat werd geïntroduceerd door de Zwitserse psychiater Carl Gustav Jung. Het verwijst naar de betekenisvolle coïncidentie van twee of meer gebeurtenissen die op zichzelf niet causaal zijn verbonden, maar toch een verband lijken te hebben dat voor de betrokkene zinvol is. Mijn grootmoeder vertelde altijd het verhaal dat zich afspeelde in 1938 en zij met haar gezin zondags thuis in Hilversum aan het praten was over vroeger, toen ze nog in Amsterdam woonde en het gesprek ging over hun vroegere buurman, Jan van Zanten, die zij na hun verhuizing van ruim drie jaar geleden, nooit meer hadden gezien. Na ongeveer een kwartier ging de voordeur bel en wie stond er op de stoep en was helemaal uit Amsterdam komen fietsen? Ja hun vroegere buur Jan !! Jung zag synchroniciteit als een manier om bepaalde psychologische fenomenen te verklaren die niet door traditionele causaliteit konden worden verklaard. Hij geloofde dat deze gebeurtenissen een diepere betekenis hadden en verwees naar een onderliggende orde in het universum. Jung kwam tot het begrip synchroniciteit na bestudering van de psychologie van onbewuste processen en constateerde daarbij dat het beginsel van een oorzaak-gevolgrelatie tussen variabelen ontoereikend was om bepaalde merkwaardige verschijnselen in de onbewuste psychologie te verklaren. Hij constateerde vaak merkwaardige parallellen in dromen, ziektebeelden en ervaringen bij zijn patiënten. Deze samenhang leek hem niet louter toevallig, maar wezenlijk. Vandaar de naam synchroniciteit. Jung zegt zelf over synchroniciteit:
“Synchroniciteit is niet raadselachtiger of geheimzinniger dan de discontinuïteiten in de fysica. Het is slechts de vastgeroeste overtuiging van de almacht van de causaliteit die het verstand moeilijkheden bereidt en die het ondenkbaar doet schijnen dat er oorzaakloze gebeurtenissen zouden kunnen voorkomen of bestaan. Zinvolle coïncidenten zijn denkbaar als zuivere toevalligheden. Maar naarmate hun aantal toeneemt en de overeenkomst groter en nauwkeuriger is, wordt het steeds minder waarschijnlijk en meer ondenkbaar dat hier sprake is van toeval. Dat wil zeggen: ze kunnen niet meer voor zuiver toeval doorgaan, maar moeten bij gebrek aan causale verklaringen als ordeningen volgens een bepaald plan opgevat worden. Hun “gebrek aan verklaarbaarheid” bestaat niet alleen uit het feit dat de oorzaak onbekend is, maar ook uit het feit dat zo’n oorzaak met onze verstandelijke capaciteiten niet denkbaar is”.**
In de tijd dat Jung zijn begrip synchroniciteit beschreef bestond er veel weerstand bij zijn collega’s die vonden dat causaliteit alleen aanvaardbaar was in een wetenschappelijk opgevatte psychologie. Heden ten dage wordt de mens niet meer alleen gezien als een ding, maar als een zichzelf verklarend wezen. Deze betekenisvolle gelijktijdigheid vond Jung ook in de I Ching, ook bekend als het boek der veranderingen. Jung zag de I Ching als een middel om inzicht te krijgen in de onderliggende patronen van het universum door middel van betekenisvolle toevalligheden, oftewel synchroniciteit. De I Ching werkt door middel van orakels die antwoorden geven op vragen door middel van symbolische hexagrammen. Deze hexagrammen zijn symbolische figuren die bestaan uit zes horizontale lijnen. Deze lijnen kunnen ononderbroken(yang) of onderbroken(yin) zijn. Elk hexagram is een combinatie van twee trigrammen(groepen van drie lijnen) en heeft een unieke betekenis die een specifieke situatie, energie of levensfase symboliseert. De 64 hexagrammen van de I Ching worden gebruikt om inzicht te krijgen in verschillende levenssituaties. Wanneer je de I Ching raadpleegt, krijg je een hexagram dat je helpt om je huidige situatie te begrijpen en mogelijke toekomstige ontwikkelingen te overwegen. Jung geloofde dat de antwoorden die de I Ching biedt, niet zomaar toevallig zijn, maar dat ze een diepere betekenis hebben die verband houdt met de vraagsteller zijn innerlijke toestand en de bredere context van hun leven. Spiritueel gezien is de vraag ook altijd belangrijker dan het antwoord, omdat de vraag nog vol zit met mogelijkheden en het antwoord in feite een beperking is. Dit sluit aan bij zijn idee van synchroniciteit, waarbij gebeurtenissen die op het eerste gezicht niet causaal verbonden zijn, toch een betekenisvolle samenhang vertonen. Ook had Jung een diepe interesse in de astrologie en zag het als een waardevol hulpmiddel om inzicht te krijgen in de menselijke psyche. Hij beschouwde astrologische horoscopen als symbolische weergaven van universele principes of archetypen, die hij zag als psychische krachten die het menselijk gedrag beïnvloeden. Jung geloofde dat astrologie, net als synchroniciteit, een manier bood om de onderliggende patronen en verbindingen in het leven te begrijpen. Hij zag astrologie als een intuïtieve methode die kon helpen bij het onthullen van de onbewuste processen die ons leven sturen. Niet de planeten veroorzaken de gebeurtenissen, maar tussen de gebeurtenissen en de planeten is er sprake van gelijktijdigheid.
De stand van de hemellichamen op een gegeven ogenblik in de tijd reflecteert de kwaliteiten van dat bepaald moment en daarmee ook de kwaliteiten van alles wat op datzelfde ogenblik geboren wordt. Het ene veroorzaakt niet het andere, ze zijn synchroon en spiegelen elkaar.*
In de astronomie heeft de term synchroniciteit niet dezelfde betekenis als in de psychologie of spiritualiteit. In plaats daarvan verwijst het vaak naar de gelijktijdigheid van gebeurtenissen of fenomenen die op een betekenisvolle manier met elkaar verbonden lijken te zijn, zonder een direct oorzakelijk verband. Dit kan bijvoorbeeld betrekking hebben op de gelijktijdige uitbarsting van sterren of andere kosmische gebeurtenissen die op een of andere manier met elkaar in verband lijken te staan. Hoewel astronomen meestal werken met oorzakelijke verbanden en op wetenschappelijk onderzoek gestoelde verklaringen, kan het concept van synchroniciteit soms worden gebruikt om de verbazingwekkende en vaak mysterieuze aard van het universum te beschrijven. Het benadrukt hoe bepaalde gebeurtenissen op een betekenisvolle manier kunnen samenvallen, wat weer kan helpen om nieuwe inzichten te krijgen in de werking van het universum. Zo kan het verfrissend zijn om de theorie van de Big Bang, te evalueren en te onderzoeken of er geen andere mogelijkheden zijn voor het ontstaan van het universum dan vanuit een hypothetische singulariteit (een punt met een oneindig grote dichtheid en temperatuur).
Ook in de Bijbel komen verhalen voor die met synchroniciteit te maken hebben, hoewel het woord zelf natuurlijk nog niet bestond. Het verhaal van Jozef: Jozef wordt door zijn broers verkocht en komt uiteindelijk in Egypte terecht. Door een reeks gebeurtenissen waaronder het interpreteren van dromen, stijgt hij op tot een hoge positie in het Egyptische rijk. Later redt hij zijn familie van de hongersnood. De samenloop van deze gebeurtenissen kan worden gezien als voorbeeld van synchroniciteit, waarbij alles op een betekenisvolle manier samenkomt(Genesis 37-50).
Ook in de filosofie van Plato treffen we filosofische ideeën aan, die elementen bevatten welke met synchroniciteit overeenkomen. Een van de belangrijkste concepten van Plato is de wereld van de ideeën of vormen, waarin hij stelt dat er een hogere, onzichtbare werkelijkheid bestaat die de fysieke wereld beïnvloedt. In zijn beroemde Allegorie van de Grot beschrijft Plato hoe mensen schaduwen op de muur van een grot zien en denken dat dit de enige werkelijkheid is. Wanneer iemand de grot verlaat en het licht van de zon waarneemt, ontdekt hij de ware aard van de dingen. Dit kan worden gezien als een vorm van synchroniciteit, waarbij de zichtbare en onzichtbare werelden op een betekenisvolle manier met elkaar zijn verbonden. Plato’s ideeën over de onderlinge verbondenheid van alle dingen en de invloed van een hogere werkelijkheid op de fysieke wereld resoneren met het concept van synchroniciteit, waar gebeurtenissen op een betekenisvolle manier samenkomen zonder een direct oorzakelijk verband.
In de techniek verwijst synchroniciteit vaak naar de gelijktijdige werking of coördinatie van verschillende systemen of processen om een gemeenschappelijk doel te bereiken. Het draait daarbij om het nauwkeurig afstemmen van verschillende componenten om een efficiënte en betrouwbare werking te garanderen.
In de spirituele filosofie verwijst synchroniciteit naar betekenisvolle toevalligheden die conventionele causale verklaringen tarten en vaak worden gezien als tekens of aanwijzingen van het universum. Deze gebeurtenissen lijken op een diepere manier met elkaar verbonden te zijn, ondanks dat er geen direct oorzakelijk verband is. De volgende kernpunten over synchroniciteit in de context van de spirituele filosofie zijn:
- Betekenisvolle toevalligheden: Gebeurtenissen welke op het eerste gezicht toevallig lijken, maar die een diepere betekenis hebben voor de persoon die ze ervaart. Bijvoorbeeld, het herhaaldelijk zien van bepaalde getallen of symbolen op belangrijke momenten in je leven.
- Tekenen van het universum: Veel spirituele stromingen zien synchroniciteit als boodschappen of aanwijzingen van het universum. Deze tekens kunnen je helpen om je pad te vinden, te volgen, beslissingen te nemen of je bewustzijn te verruimen.
- Persoonlijke groei: Het herkennen en interpreteren van synchroniciteit kan leiden tot diepgaande inzichten en persoonlijke groei. Het kan je helpen om oude patronen los te laten en je open te stellen voor nieuwe mogelijkheden en ervaringen.
- Verbondenheid: Synchroniciteit benadrukt de onderlinge verbondenheid van alle dingen. Het suggereert dat er een onderlinge orde of patroon is in het universum dat zich manifesteert door deze betekenisvolle toevalligheden. Ik ben jij, jij bent mij en wij zijn zij met ons erbij.
J.J.v.Verre
Literatuur:
- Synchroniciteit, Wikipedia **
- Synchroniciteit, C.G.Jung, Uitgeverij Lemniscaat, 1989, ISBN 9060694767.
- Uitspraak van Liz Greene: The positions of the heavens at a particular moment in time... *
- Synchroniciteit, de boodschap en mogelijkheden van toeval, Deepak Chopra, EAN 9789021548470.
- Synchronisch leven, Deepak Chopra, EAN 9789021539898.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten